KU Leuven en TotalEnergies gaan samenwerking aan voor 4 jaar op het gebied van hernieuwbare chemicaliën en brandstoffen

Hoe breng je een uitvinding van het universitaire lab naar de samenleving? Je innovatie stap voor stap opschalen is een van de manieren, samen met de industrie die ze mogelijk zal vermarkten. Zo zijn het Centrum voor Duurzame Processen en Katalyse (CSCE) van KU Leuven en TotalEnergies recent een partnerschap aangegaan, om het potentieel van biogebaseerde producten voor toepassingen in de duurzame chemie te ontsluiten. Ze zullen hun knowhow bundelen om een baanbrekend thermokatalytisch proces te industrialiseren.

Met 8,2 miljoen euro aan Vlaamse Veerkracht-middelen als hefboom (zie kader hieronder), tekende het CSCE onlangs een vierjarig samenwerkingscontract met TotalEnergies. Het wereldwijde multi-energiebedrijf zal helpen bij de verdere ontwikkeling van een innovatieve methode om hernieuwbare chemicaliën en brandstoffen te maken.

"De uitvinding die we willen opschalen is een thermochemisch proces om lignocellulose-houdende gewasresten zoals zaagsel, stro en snoeisel om te zetten in twee platformproducten die de bouwstenen vormen voor tal van toepassingen op het vlak van chemie en energie", legt Sander Van den Bosch, onderzoeksmanager bij het CSCE, uit.

Een unieke donkerbruine vloeistof, lignine-olie, vormt het eerste platform. Geen enkele industriële fabriek kan die vandaag produceren. De olie kan een basis zijn voor onder andere lijmen, isolatieschuim en verschillende soorten plastics en brandstoffen. Het tweede platform is een cellulosepulp. De vezels in die pulp kunnen worden gebruikt om papier, karton of textiel van te maken. Maar ze kunnen net zo goed worden verknipt tot bio-ethanol en solventen. Het proces laat toe te voorkomen dat er lignocellulose verloren gaat.

De juiste keuzes maken
De afgelopen jaren is op laboschaal aangetoond dat de methode werkt en een alternatief biedt voor processen op basis van aardolie en aardgas. De onderzoeksgroep binnen het CSCE, onder leiding van professor Bert Sels, legde ook het grote potentieel aan toepassingen bloot die uit beide platformen voortvloeien. In 2020 werd daarom gestart met het ontwerp en de bouw van een eerste pilootinstallatie op TRANSfarm onder de naam ‘Biocon’, met als doel de technologie op te schalen. De installatie dient om de labo-experimenten te valideren op een grotere schaal, als tussenstap naar industriële productie. Op 5 december 2023 werd Biocon officieel geopend (zie persbericht).

"Waar we naartoe willen is dat bedrijven met de technologie aan de slag gaan, en op die manier onze uitvinding inzetten ten dienste van de samenleving", zegt Van den Bosch. "En wie weet beter hoe je innovaties van het lab naar de fabriek krijgt, dan de industrie zelf? In die context kadert de nieuwe samenwerking met TotalEnergies. Zij zullen helpen onze technologie naar de pilootschaal te brengen met het oog op toekomstige industriële productie. Daarnaast zal TotalEnergies ons ondersteunen in de verdere uitbouw van de pilootfaciliteit met extra installaties, en bij het maken van de juiste keuzes met betrekking tot industrieel relevante materialen en apparatuur.”

Angelique Chanal, hoofd van TotalEnergies’ R&D-programma voor biobrandstoffen, vult aan: "De samenwerking tussen Biocon en TotalEnergies toont aan hoezeer de academische wereld en de industrie elkaar kunnen versterken bij het bevorderen van geavanceerde duurzame technologieën. We zijn enthousiast over de verreikende impact die deze biogebaseerde producten kunnen hebben op het milieu. Deze samenwerking illustreert de open innovatie van TotalEnergies, die gebaseerd is op het evalueren en testen van veelbelovende technologieën in partnerschap vooraleer ze op grote schaal worden ingezet."

TotalEnergies zal ook tests uitvoeren op de grotere samples pulp en lignine-olie uit de installatie. Die grotere hoeveelheden laten het bedrijf toe om het potentieel van de producten in kaart te brengen voor verschillende afzetmarkten. Dit technische proof-of-concept – op significante schaal van de marktwaarde voor dergelijke producten – moet, samen met een economische beoordeling van de technologie, investeringen mogelijk maken in verdere industriële opschaling.

Vlaamse Veerkracht

De bouw van de pilootinstallaties wordt deels gefinancierd met €8,2 miljoen aan middelen van het relanceplan Vlaamse Veerkracht, dat kadert binnen het Europees Herstelplan met als doel Europa groener, digitaler en veerkrachtiger te maken.

Met haar relanceplan investeert de Vlaamse overheid in het herstel na de coronapandemie en in de toekomstige veerkracht bij nieuwe crisissen. Een van de speerpunten van het plan is de Vlaamse economie en samenleving te verduurzamen. Onder meer via investeringen in state-of-the-art onderzoeksinfrastructuur, waar de Biocon-pilootfaciliteit een voorbeeld van is.

Jo Brouns, Vlaams minister van Economie, Wetenschap en Innovatie: “Met de Biocon-pilootinfrastructuur kozen we expliciet voor de bio-economie om van biomassa en biologisch afval nieuwe circulaire en duurzame bouwblokken te maken voor chemie en farma. Dat Biocon nu gaat samenwerken met een grote industriële partner als TotalEnergies geeft een boost aan die duurzame transitie. Het toont aan dat we in Vlaanderen een grote expertise hebben in de circulaire bio-economie en dat de industrie dat ook erkent. De steun voor Biocon is dus een mooi voorbeeld voor het Vlaams relanceplan: investeren in innovatie om onze economie veerkrachtig en duurzaam te maken.”

Quotes:

"De steun voor Biocon is een mooi voorbeeld voor het Vlaams relanceplan: investeren in innovatie om onze economie veerkrachtig en duurzaam te maken. Dat Biocon nu gaat samenwerken met een grote industriële partner als TotalEnergies toont aan dat we in Vlaanderen een grote expertise hebben in de circulaire bio-economie, en dat de industrie dit ook erkent.”

Jo Brouns, Vlaams minister van Economie, Wetenschap en Innovatie

"Wie weet beter hoe je innovaties van het lab naar de fabriek krijgt, dan de industrie zelf? In dat verband is de nieuwe samenwerking met TotalEnergies ontstaan. Zij zullen helpen om onze technologie naar pilootschaal te brengen, met de volgende stap - industriële productie - in het achterhoofd."

Sander Van den Bosch, onderzoeksmanager CSCE

"Door zich aan te sluiten bij de Biocon-pilootfaciliteit van KU Leuven voor de opschaling van de innovatieve thermochemische conversie van lignocellulosehoudende gewasresten, versterkt TotalEnergies haar ontwikkeling in biomassa-trajecten voor de energietransitie. Dat is in lijn met onze ambitie om samen met de samenleving koolstofneutraliteit te bereiken tegen 2050."

Marie-Noelle Sémeria, senior vicepresident R&D van TotalEnergies

Over het Centrum voor Duurzame Processen en Katalyse (CSCE)
Het Centrum voor Duurzame Processen en Katalyse (CSCE) van KU Leuven heeft als missie kennis te produceren die meer inzicht geeft in de rol van heterogene katalyse in de opkomende circulaire en ‘carbon-smart’ economie. Als groep van academici, studenten en technici – geïnteresseerd en opgeleid in verschillende disciplines – spannen ze zich in om nieuwe katalyseoplossingen te vinden die een duurzame productie van chemicaliën en materialen stimuleren en mogelijk maken.

Contact CSCE
Onderzoeksmanager Sander Van den Bosch: + 32 (0) 472 259 424

Over TotalEnergies
TotalEnergies is een wereldwijd multi-energiebedrijf dat energie produceert en verkoopt: olie en biobrandstoffen, aardgas en groene gassen, hernieuwbare energie en elektriciteit. Onze meer dan 100.000 medewerkers zetten zich in voor energie die steeds betaalbaarder, duurzamer, betrouwbaarder en voor zoveel mogelijk mensen toegankelijk is. TotalEnergies, actief in bijna 130 landen, stelt duurzame ontwikkeling in al zijn dimensies centraal in zijn projecten en activiteiten om bij te dragen aan mensen hun welzijn.
Contact TotalEnergies
Mediarelaties: Tom Claerbout: + 32 (0) 470 20 64 20